رهبر انقلاب در بیانات اخیر خود، جنگ کنونی را در سطح «نبرد تمدنی» تحلیل کردند. ایشان با تیزهوشی، میراث فکری مرحوم نایینی را از انحصار روشنفکران غربگرا خارج و بر جمع «اندیشه سیاسی» و «کنش هوشمند» در حوزه‌های علمیه تأکید کردند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت الاسلام علی مهدیان استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب طرح کلی اندیشه مقاومت در یادداشتی نوشت:
چند نکته کوتاه درباره سخنان اخیر رهبری حکیم درباره مرحوم نایینی به نظرم میرسد:
نکته اول اینکه اینگونه میفهمم که در شرایط فعلی کشور، تنها کسی که جنگ را در مستوای تمدنی میبیند، و در همان مستوا با قدرت و آرامش میجنگد، شخص رهبری است. او جنگ را نه فقط اقتصادی، نه نظامی، نه امنیتی، نه شناختی، نه حتی ترکیبی، صرفا نمیبیند، بلکه سطح مبارزه او ، تمدنی است.
سخنرانی قبلی ایشان با ورزشکاران را ببینید، همینطور است، پیامهای متعدد ایشان درباره جمع “قدرت و معنویت”، تولید “علم و ایمان” و پیامشان به صد سالگی حوزه و همه و همه ، تاکیدات خود ایشان بر اینکه این جنگ تمدنی است، اینها را جدی باید گرفت.
نکته دوم اینکه نایینی را مدتها است روشنفکران غربگرا مال خود کردند، تیزهوشی حوزه علمیه امروز قم است که او را تقریر میکند، اما اضلاعی از وجود او را بهتر از همه رهبری بود که می‌توانست توضیح دهد. یکی داشتن اندیشه سیاسی، دوم داشتن کنش هوشمندانه سیاسی.
متاسفانه جوشش اندیشه سیاسی از منظومه فکری فقهی اصولی در حوزه علمیه در میان علمای ما کمیاب است. کنش هوشمندانه سیاسی نیز همینطور.
توجه به جامعیت ایشان و ابعاد معنوی، شاگردپروری، منظومه فکری فقهی اصولی، اندیشه سیاسی، کنش هوشمندانه اجتماعی سیاسی( اینکه چه بسا حرف متقن فقهی شما پخش شدنش به نفع غرب تمام شود و لذا باید نگفت و جلویش را گرفت این یک هوشمندی سیاسی است که خیلی ها ندارند)، داشتن مبانی معارفی و فلسفی، اینها نکاتی است که جمع آن در حوزه علمیه ما (و نه فقط برای برخی طلاب) ضروری است.
نکته سوم نیز تقریر چکیده اندیشه نایینی است، او مهم است چون توجه به جمع حضور مردم و ولایت و شریعت در اندیشه سیاسی او مطرح شده، “تنبیه الامه و تنزیه المله” که محصول و خروجی حوزه نجف و مجموع تلاش فکری حوزه های شیعی و ناظر به یک رویداد مهم تاریخی است، از این جهت مهم است.
تلاش علمای شیعه برای در دست گرفتن عنان کار حکمرانان ما و درگیری با غرب در دوران صفویه تا قاجار، به مرور آنها را به این نتیجه رساند که گره کار اسلام، استبداد سلاطین است، ساختار سیاسی پیشنهادی آنها بعد از ساختارهای دوقطبی پیشین در صفویه و قاجار با یک ارتقای مهم همراه بود.
این ارتقا هم توجه کل تاریخ فقه به نقش شریعت و ولایت را جدی کرد، و هم البته اندیشه فقهی مبتنی بر “الناس مسلطون” و “نفی ولایت احد علی احد” و “عدم تولی سلطان جائر” بود که در صورت نقش و حضور مردم متبلور میشد. تلاشهای مرحوم شهید صدر در نجف و توجه به زاویه “خلافت الهی مردم” در سازگاری با اقتضائات حاکمیت فقیه و تعریف او از نقش زمان و مکان در شریعت در یک نظام هماهنگ فقهی، و سپس تلاش متفکران و فقهای قم از شیخ عبدالکریم و مرحوم بروجردی تا مرحوم شاه آبادی و دیگران، در نهایت زمینه را برای ظهور یک ساختار کاملا منسجم و عملیاتی توحیدی و فقهی و سیاسی سهل کرد. اتفاقی که به دست امام ره رخ داد و بوسیله شاگردانش بسط یافت.
طرح جمهوری اسلامی با همه اضلاعش امروز یک سخن ناب و ریشه دار و متقن و معقول برای کل بشریت است. سهم حرکت مشروطه (یا به تعبیر درست تر جنبش عدالتخواهی ضد استبداد) را با همه تلاشهای فکری حوزه نجف باید در این جهت بررسی کرد.
منبع خبر: خبرگزاری تسنیم
