چالش‌های بافت فرسوده، سیاست‌های شهرسازی، کیفیت فضاهای عمومی و تأثیر ضوابط بر نمای شهری در نشست تخصصی معماری ایرانی-اسلامی و سیمای شهری قم بررسی شد و کارشناسان بر ضرورت تدوین استراتژی‌های جامع، بازتعریف پیوند شهر و حرم و تقویت مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های شهری تأکید کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم به نقل از شهر نیوز،نشست تخصصی معماری ایرانی-اسلامی و سیمای شهری قم با حضور متخصصان، پژوهشگران و مدیران شهری به همت شهرداری قم و پژوهشکده نظر در سالن رضوان شهرداری قم برگزار شد و ابعاد مختلف نوسازی شهری، چالش‌های بافت فرسوده، کیفیت فضاهای عمومی و سیاست‌های شهرسازی بررسی شد.
پژوهشکده نظر در این نشست نقش گروه سوم را ایفا کرد و سیمای شهر قم را از چهار بُعد کلیدی تحلیل کرد.
محمدرضا اصفهانی سرتیپی، پژوهشگر دکتری معماری منظر با اشاره به اهمیت نوسازی شهری در قم تأکید کرد:شهر قم به دلیل ویژگی‌های خاص خود در حوزه بافت فرسوده، نیازمند یک برنامه‌ریزی ویژه است.
وی خاطرنشان کرد: حدود یک‌سوم از مساحت شهر قم را بافت‌های فرسوده تشکیل می‌دهد و در برابر زلزله، سیل و فرونشست زمین آسیب‌پذیراست.
پژوهشگر دکتری معماری منظر سه شاخص اصلی فرسودگی را ریزدانگی، ناپایداری و نفوذناپذیری عنوان کرد و افزود: قم با داشتن ۱۶۰۰ هکتار بافت فرسوده در صورت وقوع بحران‌های طبیعی با خسارات جبران‌ناپذیر مواجه خواهد شد.
مریم مجیدی، عضو هیئت علمی پژوهشکده نظر در خصوص آسیب‌شناسی نمای شهری قم اظهار کرد:سیمای شهر بر درک و ذهن شهروندان تأثیر می‌گذارد و در فرآیند صدور پروانه‌های ساختمانی نقش دارد.
وی در خصوص تفاوت میان «سیما» و «نما» را گفت: سیما، کالبد شهر است که بدون ناظر هم قابل مشاهده است اما نما به بخشی از فیزیک شهر اطلاق می‌شود که با عبور از ذهن ناظرمعنا پیدا می‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده نظر چهار نقش اساسی نما را «محافظ»، «رسانه»، «جزئی از کل»، و «نماد هویت شهر» دانست و بیان کرد: نما می‌تواند ابزاری برای کنترل و هدایت منظر شهری باشد.
همچنین تحلیل نظرات شهروندان نشان داده که ترویج معماری غربی، ناکارآمدی قوانین و بی‌توجهی به سنت‌های معماری ایرانی از جمله معضلات اصلی نمای شهر قم است.
امین عبدمجیری، استادیار دانشگاه قم با انتقاد از شیوه‌های مدیریتی کنونی اظهار داشت: نگاه مدیران شهری همچنان کالبد محور است و مشارکت شهروندان در تصمیم‌سازی‌ها نادیده گرفته می‌شود.
وی گفت: ما هنوز در دوره مدیریت شهری رضاشاهی هستیم، جایی که دستورات از بالا صادر می‌شود و انتظار می‌رود بدون نظر شهروندان اجرا شود.
مجید فارغیان قمی، عضو هیئت‌مدیره نظام مهندسی قم نیز یکی از چالش‌های اصلی در سیما و منظر شهری را نبود قدرت اجرایی و نظارتی دانست و گفت: شهرداری قم وظیفه‌مندترین نهاد در این حوزه محسوب می‌شود و باید مکانیسم‌های قانونی و اجرایی را به‌درستی به کار بگیرد.
حجت‌الاسلام و المسلمین احمد آکوچکیان، مسئول مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه به چالش‌های نظری در مدیریت شهری اشاره کرد و گفت: مسئله اصلی نبود قدرت نیست بلکه اختلال قدرت است.
یکی از کارشناسان حوزه معماری و شهرسازی ضمن اشاره به مشکلات اجرایی ضوابط سیما و منظر شهری، بیان داشت: در بسیاری از موارد این ضوابط به دلیل اعمال سلیقه‌های شخصی در کمیته‌های نما دچار ضعف اجرایی می‌شود.
سمیه سعادتمند، عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان استان قم در دوره جدید هم درباره کمیته‌های نما در مناطق شهرداری قم گفت: به مسئله سیما و منظر شهری نباید به صورت تک نما نگاه کرد بلکه باید کارشناسان شهرسازی نیز در این کمیته‌ها ورود کرده و کلیت شهر، خیابان و محله را در نظر بگیرند.
فرهاد یامولا، رئیس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی شهرسازی و معماری شهرداری قم نیز اظهار کرد: شهرداری بارها برای بازنگری در دستورالعمل‌های سیما و منظر اقدام کرده اما همکاری لازم از سوی سایر نهادها انجام نشده است.
وی تأکید کرد: نقدهای سازنده باید دوطرفه باشد و اصلاح این دستورالعمل‌ها نیازمند تعامل میان متخصصان و مدیران شهری است.
مرضیه پورمحمدی، دکترای شهرسازی نیز با اشاره به اهمیت مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های کلان شهری، عنوان کرد: برخی پروژه‌ها مانند پیاده‌راه ارم بدون درک درست از نیازهای شهروندان اجرا شده و راه دسترسی به مرکز شهر برای شهروندان محدود شده است.
فهیمه فتاحی زاده، عضو نظام مهندسی ساختمان استان قم و دبیر سابق ستاد بازآفرینی شهری استان قم بر لزوم استفاده از روش‌های علمی در برنامه‌ریزی‌های شهری تأکید کرد و اظهار داشت: توجه به مباحث غیرکالبدی از جمله مسائل اقتصادی و اجتماعی در مدیریت شهری ضروری است.
وی همچنین از وجود نگاه جزیره‌ای در مدیریت شهری قم انتقاد کرد و پیشنهاد داد تا یک محور مشخص برای رسیدگی عملیاتی‌تر به مشکلات شهری تعریف شود.
این نشست تخصصی معماری ایرانی-اسلامی در قم به بررسی چالش‌های مهم شهر از منظر نوسازی شهری، سیاست‌های شهرسازی، نمای شهری و مدیریت شهری پرداخته و کارشناسان بر این نکته تأکید کردند که بدون یک استراتژی جامع، مشارکت شهروندان و بازنگری در سیاست‌های اجرایی، روند توسعه شهری قم با چالش‌های اساسی مواجه خواهد شد.
