رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی با تأکید بر اهمیت شناخت مخاطبان، گفت: تبلیغ دین بدون شناخت مخاطب نمی‌تواند موفق باشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده در مراسم تجلیل از مبلغان ایام فاطمیه با حضور گروه جهادی تبلیغی شهید بیاضی‌زاده، معاون تبلیغ حوزه‌های علمیه، مبلغان و طلاب که در دارالقرآن علامه طباطبایی قم برگزار شد. با تأکید بر اهمیت تفقه در دین و ضرورت تبلیغ، گفت: شناخت عمیق معارف اسلامی و تلاش برای انتقال آن به جامعه، از وظایف اصلی حوزه‌های علمیه است. تبلیغ دین، نه‌تنها یک مسئولیت بلکه مأموریتی الهی است که به ابزارهای متنوع و شیوه‌های نوین نیاز دارد. اگر بخواهیم این رسالت خطیر را به‌درستی انجام دهیم، باید به‌دقت پرسش‌های بنیادین تبلیغ را مورد بررسی قرار دهیم.
پرسش‌های اساسی در مسیر تبلیغ دین
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی با طرح سؤالاتی کلیدی، محورهای اصلی تبلیغ دین را تبیین کرد و ادامه داد: تبلیغ در معنای ساده، رساندن پیام است، اما سؤال اینجاست که چه پیامی را باید به مخاطبان برسانیم؟ چه کسانی مخاطب پیام ما هستند؟ و مهم‌تر از همه، چگونه باید این پیام را به‌گونه‌ای منتقل کنیم که اثربخش و الهام‌بخش باشد؟ این سه پرسش اساسی نقشه راه تبلیغ دین را مشخص می‌کند و اگر به درستی به آن‌ها پاسخ داده شود، تبلیغ دینی می‌تواند تأثیری عمیق و پایدار بر جامعه بگذارد. در غیر این صورت، مسیر تبلیغ دچار نقصان خواهد شد.
محتوای تبلیغ: پاسخ به نیازهای مردم در حوزه دین
فلاح‌زاده با تأکید بر اهمیت محتوای تبلیغ، افزود: وظیفه اصلی مبلغان، انتقال معارف دینی است که نیازهای معنوی، اخلاقی و اجتماعی مردم را برطرف می‌کند. تبلیغ دین تنها محدود به احکام و مسائل فردی نیست، بلکه باید به مسائل اجتماعی و جهانی نیز توجه داشت. مبلغان باید معارف اسلامی را به‌گونه‌ای تبیین کنند که مردم بتوانند از آن هم در زندگی دنیوی و هم در مسیر آخرت بهره ببرند. این امر نیازمند آگاهی عمیق از آموزه‌های دینی و شناخت دقیق نیازهای مردم است.
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی ادامه داد: حوزه‌های علمیه در طول تاریخ موفقیت‌های چشمگیری در تبیین و تبلیغ دین داشته‌اند. امروز نیز شاهد افزایش تعداد دروس خارج و نظریه‌پردازی در حوزه‌های علمیه هستیم که نشان‌دهنده رشد علمی این نهاد است، اما این پیشرفت علمی باید به عرصه تبلیغ نیز منتقل شود تا محتوای تبلیغی ما متناسب با نیازهای روز جامعه باشد.
اهمیت تقویت علمی مبلغان در سه حوزه اساسی
وی با اشاره به لزوم تقویت علمی مبلغان، تصریح کرد: برای تبلیغ مؤثر، مبلغان باید در سه حوزه اصلی عقاید، اخلاق و احکام دارای تسلط باشند. این سه محور، ستون‌های اصلی تبلیغ دین را تشکیل می‌دهند و بدون دانش کافی در این زمینه‌ها، امکان انتقال پیام الهی به‌صورت کامل وجود ندارد. علاوه بر این، مبلغان باید به مسائل سیاسی و اجتماعی روز نیز آگاه باشند تا بتوانند پاسخگوی شبهات و نیازهای فکری جامعه باشند. آگاهی‌بخشی به مردم در این حوزه‌ها، از سردرگمی آن‌ها در بحران‌ها جلوگیری می‌کند و موجب تقویت انسجام فکری و اجتماعی می‌شود.
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی افزود: یک مبلغ موفق نه‌تنها باید دانش دینی خود را تقویت کند، بلکه باید در زمینه‌های مختلف همچون تحلیل مسائل اجتماعی و سیاسی نیز توانمند باشد. تبلیغ دینی، تنها انتقال مفاهیم نیست، بلکه فرآیندی است که به تحلیل، شناخت و ارائه راهکار نیاز دارد. بنابراین، بر ما واجب است که بیش از مخاطبان خود بدانیم تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای آن‌ها باشیم.
شناخت مخاطب؛ کلید موفقیت در تبلیغ
فلاح‌زاده با تأکید بر اهمیت شناخت مخاطبان گفت: تبلیغ دین بدون شناخت مخاطب نمی‌تواند موفق باشد. مبلغان باید بدانند که پیام آن‌ها به چه کسانی منتقل می‌شود. نخستین گروه مخاطبان، غیرمسلمانان هستند. با وجود گسترش اسلام در جهان، هنوز بسیاری از مردم از معارف ناب اسلامی بی‌اطلاع‌اند. این امر وظیفه مبلغان را دوچندان می‌کند تا با تسلط بر زبان‌های بین‌المللی و استفاده از ابزارهای نوین، پیام اسلام را به جهانیان برسانند.
وی افزود: گروه دوم مخاطبان، مسلمانانی هستند که ممکن است نیازمند تقویت ایمان یا اصلاح باورهای خود باشند. در این زمینه، وحدت و تقویت قرابت مذهبی میان مسلمانان، ضرورتی انکارناپذیر است. مبلغان باید با تأکید بر اشتراکات مذهبی و پرهیز از تفرقه، زمینه‌ساز اتحاد میان امت اسلامی شوند.
فضای مجازی؛ ابزاری بی‌نظیر برای تبلیغ دین
فلاح‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های بی‌نظیر فضای مجازی در تبلیغ دین، بیان داشت: فضای مجازی فرصتی بی‌بدیل برای انتقال پیام دین به اقشار مختلف جامعه و حتی غیرمسلمانان است. مبلغان باید با تسلط بر ابزارهای نوین و بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی، پیام الهی را به مخاطبان بیشتری منتقل کنند. این فضا امکان ارتباط مستقیم با جوانان، پاسخگویی به شبهات و ترویج معارف دینی را فراهم می‌کند.
فرصت‌های پس از انقلاب اسلامی در عرصه تبلیغ
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی با اشاره به برکات انقلاب اسلامی اظهار داشت: یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی فراهم شدن فرصت‌های بی‌نظیر برای تبلیغ دین است. امروز با گسترش مراکز دینی و ابزارهای نوین ارتباطی، مبلغان می‌توانند پیام دین را به گستره وسیعی از مخاطبان برسانند. این فرصت‌ها مسئولیت ما را دوچندان می‌کند تا با تلاش مضاعف، از این امکانات برای تبلیغ معارف اسلامی استفاده کنیم.
فلاح‌زاده خاطرنشان کرد: تبلیغ دین، مأموریتی مداوم و مسئولیتی خطیر است که نیازمند علم، اخلاص و تلاش مستمر است. مبلغان باید با تجهیز خود به دانش عمیق، شناخت دقیق مخاطبان و استفاده از ابزارهای نوین، پیام الهی را به بهترین شکل به جامعه منتقل کنند. وظیفه ما این است که در عرصه تبلیغ، نه‌تنها به انتقال مفاهیم دینی بپردازیم، بلکه با ایجاد انگیزه، روش‌های نوآورانه و تأکید بر وحدت اسلامی، نقش مؤثری در هدایت جامعه ایفا کنیم.
وی گفت: یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که هر مبلغ باید از خود بپرسد این است: چگونه تبلیغ کنیم؟ پاسخ به این سؤال نیازمند درک دقیق از روش‌های بیان و انتقال پیام است. تبلیغ مؤثر صرفاً انتقال اطلاعات دینی نیست، بلکه هنری است که باید بر اساس نیازهای مخاطب، شیوه‌های جذاب و کوتاه‌مدت، و تأثیرگذاری عمیق طراحی شود.
جوانان حوصله شنیدن مطالب طولانی و پیچیده را ندارند
فلاح‌زاده تصریح کرد: یکی از اصول طلایی در تبلیغ، اختصار و پرهیز از طولانی‌گویی است. تجربه نشان داده است که مخاطبان امروزی به‌ویژه جوانان حوصله شنیدن مطالب طولانی و پیچیده را ندارند. بنابراین یک مبلغ موفق باید بتواند مفاهیم عمیق دینی را در قالب جملات کوتاه، جذاب و تأثیرگذار بیان کند. همان‌طور که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «خیرُ الْکَلامِ ما قَلَّ وَ دَلَّ»؛ بهترین سخن، آن است که کوتاه و پرمعنا باشد.
ایجاد جاذبه در بیان احکام
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی عنوان داشت: احکام دینی، بخش مهمی از معارف اسلامی است که باید با دقت و هنر به مخاطب ارائه شود. اگر این معارف با زبان خشک و بی‌روح بیان شوند، ممکن است مخاطب را دچار دل‌زدگی کند. اما وقتی احکام با روش‌هایی جذاب، همراه با مثال‌های کاربردی، داستان‌های کوتاه و طنز ملایم مطرح شوند، تأثیر آن دوچندان خواهد بود. مبلغ باید مهارت داستان‌سرایی، ایجاد همدلی و استفاده از زبان ساده و قابل فهم را در خود تقویت کند.
فلاح‌زاده در این زمینه تأکید کرد: یادگیری روش بیان احکام، یک ضرورت است. مبلغان باید زمان بگذارند و مهارت‌های لازم را در این زمینه کسب کنند. هنر تبلیغ، مهارتی است که با آموزش، تمرین و تجربه به دست می‌آید. بنابراین، هر مبلغ باید دائماً در حال یادگیری و به‌روزرسانی خود باشد.
منبع: خبرگزاری تسنیم استان قم/
