در یازدهمین هم‌اندیشی مدیران و معاونان مراکز پژوهشی حوزوی به مسئله «بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور» پرداخته شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم، یازدهمین هم‌اندیشی مدیران و معاونان مراکز پژوهشی حوزوی با موضوع «بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور»، با حضور آیت الله اعرافی در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد.
ابتدای این برنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین ابولقاسم مقیمی حاجی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه به موضوع این هم‌اندیشی اشاره کرد و گفت: از دو دوره قبل بنا بر این گذاشته شد که جلسات هم‌اندیشی مدیران و معاونان مراکز پژوهشی با محوریت یکی از موضوعات مهم کشور برگزار شود.
بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور
وی افزود: بر این اساس و با عنایت به دغدغه جدی رهبر انقلاب اسلامی در مورد فرهنگ و با توجه به اینکه تاکنون پرداختن به این موضوع به دغدغه جدی در حوزه تبدیل نشده بود و نیاز به گفتگو و تبادل نظر احساس می‌شد، موضوع این دوره از هم‌اندیشی به مسئله بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور اختصاص یافت تا بر روی آن تفکر، تعمق و ارائه راهکار صورت بگیرد.
در ادامه این نشست هم‌اندیشی، تعدادی از حاضرین به بیان دغدغه‌ها و راهکارهای خود در رابطه با موضوع محوری برنامه پرداختند.
تهیه شش سند برای بازسازی فرهنگ کشور
حجت‌الاسلام والمسلمین گرجیان از دانشگاه باقرالعلوم (ع) هم در این هم اندیشی گفت: بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جامعه مدرسین حوزه و همچنین در جلسات دیگر، شش سند تهیه شده که اگر فقط همان موارد اجرایی شود در عرصه بازسازی فرهنگ کشور کافی خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: با نگاه ملی و فراملی به این اسناد و سند بالادستی که شورای انقلاب فرهنگی برای اجرایی کردن آنها آماده کرده است، به نظر می‌رسد که اجرای این سند در بسیاری از موارد عملا تعطیل است.
تربیت طلاب نسل جوان
حجت‌الاسلام والمسلمین میرزاعلی‌زاده از پژوهشکده حج و زیارت نیز بر لزوم بازآفرینی مجدد و مکرر در امر تربیت طلاب نسل جوان تاکید کرد.
پیشنهاد راه‌اندازی تشکل مبلغان بدون مرز
حجت‌الاسلام والمسلمین احمدی از اندیشکده مطالعات دینی نیز گفت: ما باید با الهام از گفتارهای رهبر معظم انقلاب اسلامی، به آموزه‌ها و مناسب و آیین‌های دینی نگاه نرم‌افزاری داشته باشیم.
وی بر لزوم ساماندهی امتدادهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برای آموزه‌های دینی تاکید کرد و با اشاره به استفاده حداکثری از فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی، افزود: در راستای مردمی‌سازی فرهنگ باید تا جایی که ممکن است از تشکل‌های مردم‌نهاد حمایت شود و به پویایی و فعال‌تر شدن آنها کمک کرد.
حجت‌الاسلام احمدی با تاکید بر اهمیت ایجاد اطلس فرهنگی دینی گفت: باید سازوکاری برای رصد، پایش و واپایش فرهنگ دینی ایجاد گردد. آموزه‌های معرفتی به نرم‌افزار تبدیل شود. تشکیل پارک علم و فناوری علوم انسانی اسلامی، تولید فناوری‌های نرم دینی و هدایت موسسات پراکنده دینی به سمت شبکه‌ای فعالیت کردن از موارد دیگر مورد اشاره وی بود.
وی با ارائه پیشنهاد ایجاد تشکل مبلغان بدون مرز برای تبلیغات دینی همانند تشکل پزشکان بدون مرز، افزود: استفاده حداکثری از دانش، آماده بودن برای سناریوهای خوشبینانه، بدبینانه و واقع‌بینانه و اقدامات عملی در راستای وحدت حوزه و دانشگاه از بایسته‌های دیگری است که باید به آنها توجه شود.
کم کاری در زمینه چیستی فرهنگ و شبکه مسائل فرهنگ
حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی دری از پژوهشکده مطالعات فقه معاصر نیز پژوهش پیرامون بهبود ساختار فرهنگی کشور را از وظایف مورد انتظار مراکز پژوهشی حوزوی دانست و گفت: پیرامون چیستی فرهنگ و شبکه مسائل فرهنگ تاکنون کاری صورت نگرفته است.
وی با اشاره به تجربه درخشان حوزه در بخش عملیات استنباط حکم شرعی، گفت: به مرحله بعد از عملیات استنباط و کاربردی‌سازی گزاره‌های فقهی و پیاده‌سازی آن در جامعه و همچنین تبدیل آن به قوانین حقوقی و هنجارهای اجتماعی کمتر توجه کرده‌ایم.
ضرورت نقش آفرینی حوزه علمیه در عرصه بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم دولابی از پژوهشکده فقه نظام نیز اظهار کرد: حوزه علمیه در راستای بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگ نقش آفرینی کند و در امر تصحیح ذهنیت مردم نقش ایفا کند.
فعالیت مجتمع‌های تخصصی در حوزه‌های ناظر به ساحات مختلف فرهنگ با هدف تربیت نیروهای مستعد، تشکیل اندیشکده‌ای متشکل از فارغ‌التحصیلان حوزه و دانشگاه برای تنظیم اسناد حکمرانی فرهنگی و تقویت ارتباط اندیشکده‌های حوزوی با نهادهای مختلف حاکمیتی، از پیشنهادهای حجت‌الاسلام والمسلمین دولابی بود.
وی بر لزوم توانمندسازی طلاب و هدایت آنان به سمت ارائه راهکار برای حل مسائل فرهنگی کشور تاکید کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حاج ابوالقاسم دولابی ایجاد تعادل میان پژوهش‌های بنیادین و پژوهش‌های کاربردی را از موارد ضروری دانست و گفت: تامین پیوست فرهنگی از سوی مراکز پژوهشی حوزه علمیه برای طرح‌های مختلف دولت از جمله مسائلی است که به سرانجام نرسیده است.
هدایت قرآن کریم عام است
حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی نیز در سخنانی به نظریه تحول در علوم بر اساس قرآن کریم که از جمله نظریه‌های مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی است پرداخت و گفت: بر خلاف مبانی علوم انسانی غرب، هدایت قرآن کریم عام است و همه ابعاد را در بر می‌گیرد و می‌تواند اهداف و مبانی علم را متحول کند.
وی با اشاره به اهمیت ارائه کلان‌پروژه‌ها در مقابل نظریه علم آزاد، افزود: تاکنون بحث‌های ما حالت انفعالی و پاسخ به شبهات بوده است. ما سال ۱۳۹۶ مراکز پژوهشی مستشرقین اروپا را رصد می‌کردیم دیدیم به سمت پژوهش گرفتن در مورد موضوع حجاب هجوم آورده‌اند. نتیجه آن را هم در سال ۱۴۰۱ مشاهده کردیم. بر این اساس نیاز است تا با رصد اقدامات غربی‌ها با آنان مقابله کنیم.
لزوم تقسیم کار مراکز پژوهشی و ماموریت‌گرا شدن آنها
حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در این هم اندیشی گفت: مقصود از بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور، بازسازی بخشی از نرم‌افزار فکری، فرهنگی و ارزشی است که قرار بود در جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی اقامه شود.
وی با اشاره به آسیب دیدن برخی از ارزش‌ها افزود: در صحنه عمل اتفاقاتی افتاد که به مرور کارآمدی دین را زیر سؤال برد. برای اقامه دین باید خانواده تراز دین را معرفی و ارائه و تبیین کنیم تا در مرحله بعد بتوانیم آن را در جامعه اقامه کنیم. همین‌طور در نظامات اقتصادی، سیاسی و امنیتی.
حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی بر لزوم تقسیم کار مراکز پژوهشی و ماموریت‌گرا شدن آنها و شروع از مسئله‌محوری در امر بازسازی ارزش‌های آسیب‌دیده و بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور تاکید کرد.
وی ادامه داد: در حوزه علوم اسلامی نظریه‌های مختلفی تاکنون ارائه شده است، بخشی در حوزه علمیه وجود ندارد که متکفل امتداد این نظریات در چرخه حکمرانی کشور باشد تا آنها را به الگوهای عملیاتی و اجرایی تبدیل کند.
طرح‌های فرهنگی زودگذر
خانم رضیه کشتکاران نویسنده و پژوهشگر علوم دینی هم نیاز اساسی حوزه علمیه را هماهنگی میان روش نقلی و عقلی در نسبت ثبات و تغییر دانست و گفت: اگر نتوانیم در روش‌ها هماهنگ باشیم طرح‌های فرهنگی زودگذر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: وقتی متدینین حکومت را به دست می‌گیرند و حوزه علمیه متکفل امر باشد، باید نظامات متعددی در عرصه‌های مختلف کشور ایجاد کند که این امر قطعا نیازمند هماهنگی در بخش تولید علوم است.
نقش حوزه علمیه در رفع مشکلات فرهنگی
حجت‌الاسلام والمسلمین بیات نیز در سخنانی اولین گام در راستای بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور را تفاهم و یا حداقل توافق در تعریف فرهنگ دانست و گفت: باید مشخص شود که حوزه علمیه در کجای مسئله‌ی حل مشکلات فرهنگی قرار دارد. اگر نداند در چه موقعیتی حضور دارد قطعا گام‌های بعدی را نمی‌تواند بردارد.
آمادگی معاونت پژوهش حوزه برای طراحی نقشه فرهنگی
در این بخش از نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه به جمع‌بندی مباحث ارائه‌شده پرداخت.
وی با اعلام آمادگی معاونت پژوهش حوزه برای طراحی نقشه فرهنگی، پیشنهاد کرد تا مراکز پژوهشی چند نشست درباره باز شدن ابعاد مختلف مسئله برگزار کنند تا منتهی به ایجاد یک دبیرخانه شود تا از ظرفیت حوزه به بهترین نحو استفاده گردد.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه با تاکید بر اهمیت رصد اقدامات مراکز پژوهشی غرب در حوزه فرهنگ اسلامی و ایرانی گفت: در این راستا کتاب چند هزار موضوع در مراحل نهایی است. در این کتاب موضوعات کار شده در مراکز پژوهشی غرب طی بیست سال اخیر رصد و فهرست شده است که در اختیار پژوهشگران حوزه قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به انعقاد قرارداد دبیرخانه حمایت از پژوهش‌ها با ۵۰ مرکز پژوهشی، گفت: اگر این دبیرخانه طی دو سال توانسته است ۲۳۰ پروژه را به اتمام برساند به خاطر نقش و جایگاه ستادی بودن آن است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مقیمی حاجی خاطرنشان کرد: دبیرخانه حمایت از پژوهش‌ها طرح‌های محققان آزاد را که طرح‌شان در کارگروه تصویب شده است را حمایت می‌کند و حمایت از پروژه‌های مراکز پژوهشی به خود آن مراکز واگذار شده است.
گفتنی است، آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه سخنران اصلی این هم‌اندیشی بود.
منبع: خبرگزاری تسنیم استان قم/
