به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم، “چهل اختران” نام محله‌ای در خیابان آذر قم است که در اصل به دلیل وجود بارگاه چهل تن از نوادگان پیامبر اسلام (ص) به این نام شهرت یافته و سومین قطب مذهبی در شهر قم محسوب می‌شود. این امامزادگان علاوه بر جایگاه فرهنگی و تاریخی خاص در قم، زائران بین المللی فراوانی نیز از سرتاسر جهان تشیع دارند. در صحن بزرگ این مجموعه سه زیارتگاه امامزاده موسی مبرقع (ع) فرزند بلافصل امام جواد (ع)، چهل اختران و امامزاده زید (ع) قرار دارد.
به دلیل همین اهمیت یکی از مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب به قم در سال ۸۹، ساماندهی و آزادسازی محدوده بافت فرسوده چهل اختران و اجرای طرح توسعه امامزاده موسی مبرقع(ع) به عنوان یکی از پروژه‌های عمرانی مهم این سفر بود.
۱۱ سال بلاتکلیفی و ناهماهنگی مقابل دیدگان زائران
اداره کل اوقاف و امور خیریه، سازمان بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر (از مجموعه های تابعه شهرداری) و اداره کل راه و شهرسازی هر یک بخشی از مسئولیت این طرح را به عهده دارند. مجموع مساحت پروژه حدود ۴۳ هزار متر مربع است که قرار است فاز اول بازسازی، با آزادکردن ۲۸ هزار متر مربع آغاز شود. اما از این مقدار تاکنون تنها ۱۴ هزار متر مربع آزادسازی انجام شده است.
آنچه از مجموع مصاحبه‌ها و جلسات مرتبط با این طرح که قاعدتا باید زیر نظر معاونت عمرانی استانداری پیگیری شود، بیرون آمده این بوده که به دلیل تمام شدن اعتبارات مالی، تملک منازل اطراف امامزادگان متوقف و به همین دلیل کل پروژه نیز متوقف شده است. با افزایش چشمگیر قیمت املاک در سال‌های اخیر بعید به نظر می رسد تامین اعتبار آن به آسانی ممکن باشد.
طرح توسعه چهل اختران، از پروژه‌هایی است که در میان اختلاف چند دستگاه اجرایی و وجود چند صدایی با گذشت حدود ۱۱ سال بلاتکلیف مانده است. در این میان مردمی که ساکن این منطقه هستند هر روز با منظره ای نازیبا از منازلی مواجه می شوند که در محوطه اطراف امامزادگان باقی مانده و رها شده‌اند.
موضوع این پروژه ۴۸ هکتاری هم این است که از اوایل دهه ۸۰ مصوبه‌ای در استان وجود داشته که ۴۸ هکتار از زمین‌های پردیسان، پشتوانه پروژه‌های بافت فرسوده و اطراف حرم باشد. در سال ۹۵ این موضوع نیز بصورت جدی در نهادهای استانی پیگیری شد و آن زمین در حال آماده سازی بود که با تغییرات مدیریتی در وزارت راه و شهرسازی مسکوت ماند و به این ترتیب چشم انتظاری برای تامین منابع جدید هم به جایی نرسیده است.در طول این سالها پیگیری‌های زیادی برای تعیین منابع جدید مالی انجام شده و از جمله راهکارهای دیگری که برای تامین منابع آزادسازی املاک مطرح شده، استفاده از عواید پشتیبانی زمین‌های موسوم به ۴۸ هکتاری پردیسان است.
شهرداری نمی تواند تامین کننده منابع مورد نیاز باشد
علیرضا خاکی، مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر در گفتگو با فارس گفت: دو راه‌حل برای برون‌رفت از این وضعیت وجود دارد. یکی اینکه همان طرح مصوب دنبال شود که نیاز به منابع مالی دارد و خارج از توان شهرداری است. برای تامین آن هم پیش بینی شده بود از محل منابع موسوم به ۴۸ هکتاری اعتباراتی اختصاص داده شود. اما در دوره قبلی وزارت راه و شهرسازی متوقف شد.
وی افزود: راه‌حل دیگر هم در صورت عدم تخصیص منابع، این است که پروژه را بصورت محدودتر تعریف کرد. متاسفانه املاک به صورت پراکنده تملک شده است و امکان شروع بخشی از پروژه مانند شبستان ها یا پارکینگ وجود ندارد. مشکل دیگر هم چند مدیریتی بودن آن است که چند مجموعه در آن دخیل هستند و موجب بلاتکلیفی پروژه شده است.
تملک ۱۵ واحد می‌تواند شروعی برای پروژه بازسازی باشد
حسن امینی خواه معاون پشتیبانی و توسعه اداره کل اوقاف وامور خیریه استان قم نیز در گفتگو با فارس قم پراکنده بودن تملکات انجام شده را دلیل عدم شروع عملیات بازسازی دانست و افزود: اگر بخشی از تملکات بصورت یکپارچه انجام می‌شد می‌توانستیم با منابع خیرین و درآمد موقوفه، ساخت شبستان یا پارکینگ را شروع کنیم.
امینی خواه با بیان اینکه باید نگاه به این پروژه ملی باشد، افزود: با توجه به اینکه در مصوبات سال ۸۹ هیچ تکلیفی در حوزه تملک به اوقاف واگذار نشده بود، اما اوقاف آن را بارها پیگیری کرده و در سفر اخیر دولت به قم هم بر اجرای آن اصرار کردیم. ظاهرا اعتباری در این سفر هم اعتباری پیش‌بینی شده اما هنوز ابلاغ نشده است.
معاون پشتیبانی و توسعه اداره کل اوقاف وامور خیریه قم با تاکید بر اینکه الان هم علت عدم اجرای کار همین موضوع تملک است، اضافه کرد: اگر حدود ۱۰ الی ۱۵ واحد مسکونی و تجاری خریداری شود امکان شروع کار بازسازی در این پروژه وجود دارد.
گره چهل اختران کهنه است، اما کور نیست
حالا خیابان آذر به عنوان نماد بافت سنتی و فرهنگی قم مانده است و چهره نازیبای خرابی‌های اطراف چهل اختران. بیش از ۱۱ سال است که هر هفته هزاران زائر غیرایرانی و دهها هزار شهروند قمی چشمشان به خرابی‌های اطراف این حرم مقدس می‌افتد و نمی‌دانند گره این پروژه در قلب قم به دست چه کسی و چه زمانی باز خواهد شد.
مسلم است که تامین اعتبار مورد نیاز برای تملک ۱۵ واحد و آزادسازی عرصه‌های مورد نیاز در فاز اول موضوعی نیست که آن را یک گره بازنشدنی و کور دانست. علت آن را هم باید در کوتاهی در هماهنگی‌های مدیریتی کلان استان قم بین دستگاه‌های مختلف دانست تا نتوانند پاسخ‌گویی به افکار عمومی را به یکدیگر حواله کنند.
بعد از سفر اخیر دولت به قم، قمی‌ها امیدوارند این گره کهنه از یک‌سو با اختصاص اعتبار مستقل و از سوی دیگر با حل موضوع ۴۸ هکتاری پردیسان باز شود. هر چند که شاید هماهنگی و قاطعیت در مدیریت کلان استانی، سالها قبل می توانست راهگشای مسئله چهل اختران باشد.
- منبع خبر : خبرگزاری فارس
