به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم ق به نقل از خبرقم (قم‌نا)، پیشرفت مداوم فناوری و تکنولوژی باعث شده است انسان زندگی راحت‌تری داشته باشد. با این حال هیچ‌کس نمی‌تواند این موضوع را انکار کند که معایب ناشی از برخی از این پیشرفت‌ها به یک مشکل اساسی برای بشر تبدیل شده است. به خصوص وقتی صحبت از اینترنت می‌شود _از والدین گرفته تا فرزندان_ همه دارای چندین حساب در شبکه‌های اجتماعی مختلف هستند که در برخی موارد آنها را برای مدت طولانی به خود مشغول می‌کند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی ممکن است هر محتوایی را در حساب شبکه اجتماعی خود منتشر کنند. از طرفی پیدایش و گسترش شبکه‌های اجتماعی، در شکل‌گیری و جهت‌دهی به هویت اجتماعی افراد نقش مهمی را ایفا می‌کند.
یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی که در سال‌های اخیر، گریبان جوامع را گرفته است؛ تزلزل بنیان خانواده است. نظرات کارشناسی حاکی از آن است که شبکه‌های اجتماعی نقش بسزایی را در تزلزل و فروپاشی خانوادهها دارند.
در سال‌هایی نه چندان دور، اعضای خانوادهها در محیط صمیمی خانه و در گفت‌وگوهای «رو در رو» با یکدیگر پیوند می‌خوردند. این روزها اما در بسیاری از خانوادهها، کمتر فرصتی پیش می‌آید که اعضای خانواده با یکدیگر تعامل داشته باشند.
به عبارتی برای بسیاری از اعضای «خانواده‌ی عصر تکنولوژی»، چت کردن با دیگران، دیدن عکس، تماشای فیلم، نظر دادن در فضای مجازی و پاسخ به دوستان، حتی مهم‌تر از سلام و احوالپرسی با دیگر اعضای خانواده است.
شبکه‌های اجتماعی می‌تواند مثل مواد مخدر اعتیادآور باشد
«امیرعلی محمدی» کارشناس رسانه و دانشجوی دکترای روانشناسی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا) می‌گوید: رابطه بسیاری از کاربران با فضای مجازی، رابطه «عشق و نفرت» است! درست مانند اعتیاد به یک ماده مخدر، حتی در مواقعی که از شبکه‌های اجتماعی خسته یا منزجر هستند، نمی‌توانند آن را ترک کنند. برخی افراد دریافته‌اند که استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای آنها اجباری شده است و هر چند دقیقه یک‌بار باید تلفن‌های همراه خود را چک کنند که ببینند آیا اعلان یا به اصطلاح نوتیفیکیشن جدیدی دارند یا خیر! در واقع این نوع از اعتیاد به قدری می‌تواند جدی و شدید باشد که مشخص شده است در صورتی که برخی افراد نتوانند آخرین وضعیت شبکه‌های اجتماعی خود را بررسی کنند؛ علائم و عوارضی همچون علائم یک معتاد به مواد مخدر به آنها دست می‌دهد.
وی در ادامه افزود: به همین دلیل شبکه‌های اجتماعی ارتباطات کلامی و «رو در رو» را با مشکل مواجه کرده است. زن و شوهر ممکن است به رغم نزدیکی فیزیکی و در زیر یک سقف بودن، ذهنشان درگیر جذابیت‌های فضای مجازی باشد.
محمدی گفت: نتایج یک نظرسنجی در سال ۱۳۹۴ نشان می‌دهد شبکه‌های اجتماعی نقش قابل توجهی در دوری اعضای یک خانواده (والدین با فرزندان و زن و شوهر) از یکدیگر داشته است. در این نظرسنجی که در سال ۱۳۹۴ به همت دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه و همکاری یکی از موسسات معتبر نظرسنجی کشور بر روی جامعه آماری شهروندان تهرانی صورت گرفته است؛ حدود ۶۴.۱ درصد از شرکت کنندگان، پاسخ‌شان به این سوال که «آیا فضای مجازی توانسته سبب شود که شریک زندگی‌شان، وقت کمتری را با خانواده بگذراند یا خیر!؟» مثبت بوده است. در این نظرسنجی همچنین ۶۷.۷ درصد پاسخگویان معتقدند که شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود کنترل والدین بر فرزندان کم شود. [۱]
این کارشناس رسانه با بیان این‌که کاربران فضای مجازی، بیشتر تمایل دارند بهترین لحظات زندگی خود را در شبکه‌های اجتماعی با اقوام، دوستان و یا دیگر کاربران به اشتراک بگذارند؛ تصریح کرد: این موضوع می‌تواند سبب شود که دیگران تصور کنند زندگی آنها همیشه به همین منوال، خوب و «رو به راه» است. این موضوع گاهی اوقات می‌تواند موجب «افزایش سطح توقع» افراد و نارضایتی خانوادهها یا زوجین از زندگی و موقعیت‌های اجتماعی خود شود. «افزایش سطح توقع» نیز می‌تواند زمینه ساز مشکلات بسیاری از جمله، افسردگی، تلاش نامشروع برای بهبود وضعیت معیشتی، خیانت به شریک زندگی، طلاق و … شود.
وی اظهار کرد: همچنین مطالعات نشان داده است که بین افسردگی و افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی رابطه مستقیمی وجود دارد و نوجوانان به اقتضای سن و دغدغه‌هایی که در دوران بلوغ‌شان، بروز و ظهور پیدا می‌کند؛ بیشتر تحت تأثیر این معضل قرار می‌گیرند.
این روانشناس تصریح کرد: افزون بر آن‌چه گفته شد؛ شبکه‌های اجتماعی برای کسانی که فکر خیانت به شریک زندگی خود را در سر دارند؛ می‌تواند بستری «در دسترس» برای عملی کردن این افکار شوم باشد. این افراد ممکن است به صورت موازی و هم‌زمان چندین رابطه پرورش دهند.
چگونه از شبکه‌های اجتماعی درست استفاده کنیم؟
_ هرچیزی که باعث «تنش» در خانواده می‌شود را از بین ببریم. به عنوان مثال اگر دنبال کردن و پسندیدن یک صفحه یا پست در فضای مجازی باعث ایجاد کدروت و دلخوری در خانواده یا شریک زندگی‌مان می‌شود؛ حدالامکان از ادامه این کار خودداری کرده و یا ضرورت این کار برای آنها توضیح دهیم.
_ برای خانواده خود، حریم قائل شویم. اعضای یک خانواده به خانه‌ی خود به چشم یک حریم نگاه می‌کنند و معمولا دوست ندارند هرکسی به این حریم سرک بکشد. انتقال اتفاقاتی که در خانه رُخ می‌دهد به فضای مجازی، ممکن است باعث ایجاد تنش بین دو یا چند نفر از اعضای خانواده شود.
_ پیش از آن که هر محتوایی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذاریم؛ اطمینان حاصل کنیم که این محتوا تاثیر بدی بر اجتماع و زندگی دیگر افراد نداشته باشد. بیشتر شبکه‌های اجتماعی قوانین به خصوصی را در این زمینه وضع کرده‌اند. به عنوان نمونه نشر هرگونه پستی که ترویج خشونت یا تبلیغ گروههای خشن یا تروریست در شبکه‌های اجتماعی باشد؛ ممنوع است و اپراتورها قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در این خصوص اعمال می‌کنند.
با این حال این قوانین گزینشی بوده و در بر دارنده‌ی همه تخلفات نیست. به عنوان نمونه بررسی‌ها نشان می‌دهد انعکاس اخبار خودکشی، در شکستن قبح خودکشی و افرایش آن رابطه مستقیم دارد؛ با این حال انتشار این اخبار از نظر بیشتر شبکه‌های اجتماعی، تخلف محسوب نمی‌شود. [۲]
_ به هیچ وجه زندگی خود را با عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده از افراد مختلف _به خصوص اینفلوئنسرها_ در شبکه‌های اجتماعی مقایسه نکنیم. طبیعی است قاطبه این حساب‌ها تمام ابعاد زندگی خود را به اشتراک نمی‌گذارند و مخاطب نمی‌داند که در پشت صحنه برخی از تصاویر و فیلم‌ها چه می‌گذرد. به عنوان نمونه، بررسی صفحات و زندگی اینفلوئنسرهای ایرانی که در زمینه سایت‌های قمار و شرط بندی فعالیت دارند؛ حاکی از آن است خودرو، منازل و اقلام مجللی که در اختیار این افراد است متعلق به یک فرد دیگر است و این افراد به صورت کارمندانی برای بازی کردن جلوی دوربین و جذب مخاطب به جهت تبلیغات سایت‌های شرط بندی، به کار گرفته می‌شوند.
_ با خانواده خود ارتباطی دوستانه و پیوندی مستحکم داشته باشیم. دوری از خانواده باعث می‌شود آنان برای برطرف کردن نیازهای عاطفی خود به فضای خارج از خانه، همچون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی روی بیاورند. به آنها اطمینان دهیم که پر اهمیت‌ترین کسانی هستند که در زندگی داریم.
آن‌چه که گفته شد گوشه‌ای از تاثیرات سوء شبکه‌های اجتماعی بر بنیان خانواده است. شبکه‌های اجتماعی در زمینه‌های مختلف به کمک انسان‌ها آمده و به نظر می‌رسد حذف آن از زندگی روزمره غیرممکن باشد. لذا برای جلوگیری از تاثیر منفی شبکه‌های اجتماعی بر زندگی روزمره، می‌بایست یاد بگیریم زمان حضورمان در این فضا را کنترل و محدود کنیم و در کنار آن، وقت بیشتری را برای گذراندن با خانواده و دوستانمان اختصاص دهیم.
[۱]: https://tn.ai/838090
[۲]: https://www.borna.news/fa/tiny/news-445267
