به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، در روند اجرای طرح‌های مقابله با شیوع کروناویروس، بسیاری از دست‌فروشی‌ها به‌عنوان اشتغال ارزان‌قیمت دچار توقف و رکود شده است و بسیاری از آنان که تنها منابع درآمدی آنان از این راه بوده دچار گرفتاری‌های بی‌شماری شده‌اند.
امروزه دغدغه بسیاری از شاغلین در روزبازارها و جمع کثیری از دست‌فروشان، اجرای طرحی است که بتوانند مانند بسیاری از اصناف دیگر که در طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به کسب‌وکار خود بازگشتند، آن‌ها نیز دوباره فعالیت خود را از سر بگیرند.
در این روزها، احوال دست‌فروشان قمی خوب نیست و انتظار دارند، تا برای ایام بیکاری آن‌ها فکری شود، دست‌فروشی یکی از شغل‌های آسیب‌پذیری است که با توجه به سیار بودن سرمایه‌های کسب‌وکار و فقدان جایی ثابت، بیش از دیگر مشاغل در معرض ضرر و زیان قرار دارد، کاسب‌هایی که در سرما و گرما و در روزهای بارانی و با هر شرایط دشواری بساط خود را پهن می‌کردند و با کم و زیادها می‌ساختند و در چند سال اخیر شاید دل‌خوشی آنان همین طرح ساماندهی روزبازارها بود و اینکه دیگر دغدغه‌ای در جمع شدن بساطشان نداشتند، اما یکباره کرونا، بساط دست‌فروشان و روزبازارهای قم را جمع کرد و تعداد زیادی از افراد، خانه‌نشین و بیکار شدند و همان سرمایه اندک را نیز از دست دادند.
آسیب‌پذیری بالای دست‌فروشان
بخش عمده‌ای از دست‌فروشان، شامل کارگران بیکار فصلی، کارگران ساختمانی، فعالان اشتغال خانگی، زنان بی‌سرپرست، کودکان کار و شاغلان ورشکسته و غیره هستند که از جمله گروه‌های آسیب‌پذیر به شمار می‌روند.
قبل از اجرای طرح ساماندهی روزبازارها، دغدغه بسیاری از دست‌فروشان، برخورد با آن‌ها در سطح شهر و جمع‌کردن بساطشان بود که با ساماندهی ۵ روز بازار در قم، آن وضعیت نگران‌کننده در سطح شهر و خطراتی که به دلیل ایجاد ترافیک در جوار خیابان‌ها به وجود می‌آمد کمرنگ‌تر شد و بخش زیادی از دست‌فروشان نیز از عملیاتی شدن ساماندهی روزبازارهای قم، رضایتی نسبی داشتند.
روزبازارها و دست‌فروشی‌ها در بسیاری از کشورها به‌عنوان ظرفیت اقتصادی و حتی گردشگری به شمار می‌رود و با نظارت و ساماندهی می‌توان توزیع کالا را بر اساس کیفیت مناسب و بهداشت کافی رقم زد، هرچند شیوع کروناویروس، همان معیشت حداقلی فعالان در روزبازارها را به مخاطره انداخت و امروز این قشر آسیب‌پذیر همچون کارگران بیکار و دیگر صنوف متضرر، نیازمند حمایت‌های اجتماعی و ارائه راهکاری برای رهایی از مشکلات اقتصادی هستند.
لزوم ایجاد بانک اطلاعاتی جامع برای شناسایی شاغلان روزبازارها
یکی از موضوعات مهم در ستاد پیشگیری و پاسخ به بحران استان قم مسئله رسیدگی به وضعیت افراد شاغل در روزبازارها بود که مطالبات زیادی به دلیل بیکاری و آسیب اقتصادی از مسئولان داشته‌اند که در این جلسه ایجاد بانک اطلاعاتی جامع برای شناسایی این افراد و حمایت معیشتی مطرح شد.
در برآورد اولیه بیش از ۸۰۰ نفر افراد شاغل وابسته به بازارهای روز در ایام شیوع کرونا دچار بیکاری و مشکلات مالی شده‌اند که شهرداری در حیطه وظایف خود، پیشنهاداتی را در حمایت از این افراد ارائه کرد، اما حمایت‌ها باید بتواند پاسخگوی نیازها و مطالبات این قشر آسیب‌پذیر باشد، افرادی که توان مالی برای اجاره یک واحد تجاری نداشتند و پس از شیوع کرونا، همان توانایی مالی اندک برای جور کردن بساط دست‌فروشی را نیز از دست داده‌اند.
عباس فاضلی یکی از دست‌فروشان قم است که در این روزها، شغل خود را از دست داده است، و می‌گوید: من دارای مهارت فنی و مکانیکی هستم، ولی راه‌اندازی یک واحد مکانیکی نیاز به پشتوانه مالی دارد، ۴ سال قبل، پیکانی که با آن مسافرکشی می‌کردم را فروختم و با پول آن، یک بساط کوچک برای دست‌فروشی راه انداختم.
بساط روزی‌مان جمع شده است
وی عنوان کرد: یکی از آشنایان ما در کار تولید صنایع‌دستی بوده و من بخشی از بساط خودم را برای فروش کارهای دستی آن‌ها در نظر گرفته بودم، در اسفندماه این کارهای دستی برای سفره هفت‌سین خیلی مشتری داشت، اما از سال گذشته که دیگر روز بازار قم تعطیل شد تعداد زیادی از صنایع‌دستی را پس دادم و همان بساط خودم را نیز نصف قیمت فروختم و حالا آهی در بساط ندارم.
این دست‌فروش قمی گفت: برخی از مشاغل تا نیمه فروردین به‌طور اجباری بسته بود ولی بعدازآن به این مشاغل اجازه فعالیت دادند، اگر برای ما هم که سواد درست حسابی نداریم و نمی‌توانیم اجناس خود را اینترنتی بفروشیم فکری کنند تا از این وضعیت خارج شویم، بخشی از مشکلات ما حل می‌شود، من بیمه ندارم و بیشتر از دو ماه است حتی ۲۰۰ هزار تومان سود نداشته‌ام و ۳ میلیون تومان نیز برای فروش اجناس زیر قیمت، ضرر کرده‌ام.
مطیع یکی دیگر از دست‌فروشانی است که می‌گوید: من سال‌ها تولیدکننده پوشاک بودم و سه کارگر داشتم، دو سال قبل وضعیت پوشاک بسیار بد شد و من مجبور شدم کارگاه را تعطیل کنم، اوایل برای فروش تولیدات خودم دست‌فروشی می‌کردم ولی بعد با سپردن کارت ملی و سفته، لباس‌های داخل جعبه که ارزان‌تر از بقیه است را امانت می‌گرفتم و بخشی از سود را بعد از فروش به آن‌ها میدادم و زندگی این‌طور می‌گذشت.
وی گفت: نمی‌دانم کرونا چه بلایی بود، همین شغل دست‌فروشی را هم که خیلی‌ها قبول ندارند و می‌گویند شغل کاذب است را از ما گرفته است، نه‌فقط ما حتی لباس‌فروشی‌هایی که می‌شناسیم، شب عیدی دچار ضررهای میلیونی شدند و موعد چک برخی از آن‌ها به سر آمده و توانایی مالی ندارند.
هیچ‌کسی تاکنون به سراغمان نیامده است
مطیع بیان کرد: ما شنیدیم در تهران، یک کمک‌های مختصری به دست‌فروشان شد ولی تاکنون هیچ‌کس سراغ ما نیامده است ببیند اصلاً زنده هستیم یا نه؛ ما انتظار نداریم در این وضعیت روز بازار را با ازدحام جمعیتی که داشت باز بگذارند تا سلامت خودمان و مشتری‌هایمان از دست برود، ولی به خاطر خدا برای ما فکری کنند، گاهی مشاغلی هستند یکباره زمین‌گیر می‌شوند، نباید آن‌ها را به حال خودشان رها کرد، در این شرایط همه در سختی هستیم، اما عده‌ای چون بیمه، شغل مناسب، خانه و یا پس‌اندازی نداشته‌اند، بیشتر از بقیه دچار آسیب شدند.
امیری نیز یکی از دست‌فروشانی است که می‌گوید شغل خود را به‌طور کامل از دست داده و چند باری که خواسته بساطی را در حاشیه خیابان یا در کنار بوستانی پهن کند، به او اجازه این کار را نداده‌اند، و درباره مشکلات خود این‌گونه بیان کرد: من شنیده‌ام در برخی از شهرها برای ساماندهی، شناسه یا مدرکی صادر می‌کنند ولی ما هیچ‌کدام از این‌ها را نداریم و حاضریم اگر در این شرایط فکری به حال می‌شود برای مجوز هم اقدام کنیم.
وی گفت: در این شرایط کرونا، آن‌هایی که از نظر اقتصادی ضعیف بودند، بیشتر از همه ضرر کردند، ما هم دلمان می‌خواهد در خانه بخوابیم و مثل خیلی‌ها اول به‌سلامتی خودمان و زن و بچه‌مان فکر کنیم، ولی مگر می‌شود وقتی پس‌اندازی نداریم، در خانه بمانیم، اگر مسئولان می‌خواهند برای اقشار ضعیف تصمیم بگیرند، این را در نظر داشته باشند که کف جامعه را ببینند.
از این وضعیت خانه‌نشینی با دست‌های خالی خسته شده‌ایم
وی همچنین می‌گوید: یک‌زمانی بود اصلاً دست‌فروشی موردتوجه قرار نداشت، گاهی می‌آمدند این شغل را زیر سؤال می‌بردند، بعدها شهرداری آمد فکری به حال ساماندهی برخی از دست‌فروشی‌ها کرد، حالا هم انتظار داریم شغل ما را هم ببینند، از این وضعیت خانه‌نشینی با دست‌های خالی خسته شده‌ایم، وقتی ۵ هزار تومان پول در جیبت هست، اولویت اول نان شب هست نه ماسک، بعد انتظار دارند با ماسک و رعایت بهداشت در خیابان بیاییم، خوب یک فکری برای ما بکنند، در این مدت نه سبد کالا و نه اصلاً همان ماسک و ضدعفونی‌کننده‌ای به دستمان نرسیده در همین حریم راه‌آهن هم زندگی می‌کنیم که خیلی محیط آلوده‌ای اطراف منزلمان هست، چند ماه دیگر همین خانه هم باید تحویل صاحب‌خانه بدهیم و برویم جایی ارزان‌تر، خوب با این‌همه مشکلات، کرونا فقط یکی از مصیبت‌ها برای امثال ماهاست.
گزارش: حمیده زند
