آیت الله امینی؛ از شاگردی آیت الله طباطبایی تا امامت جمعه قم
آیت الله امینی؛ از شاگردی آیت الله طباطبایی تا امامت جمعه قم
در این گزارش به بررسی شخصیت فقهی و علمی مرحوم آیت الله ابراهیم امینی نجف آبادی خواهیم پرداخت.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم به نقل از خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، آیت الله ابراهیم امینی نجف آبادی در روز جمعه پنجم اردیبهشت سال ۱۳۹۹ در سن ۹۴ سالگی پس از یک دوره طولانی بیماری دعوت حق را لبیک گفت.

آیت الله امینی که متولد سال ۱۴۰۴ در نجف آباد اصفهان است، بعد از طی مراحل مقدماتی تحصیلات حوزوی در نجف آباد و اصفهان در سال ۱۳۲۱ به حوزه علمیه قم و سپس نجف برای تکمیل تحصیلات خود عازم شد و بار دیگر به اصفهان برگشت.

اساتید و رفقای آیت الله در دوران تحصیل 

آیت‌الله‌ ابراهیم‌ امینی در طول‌ سال‌های تحصیل‌ خود، به‌ محضر علما و استادان‌ بسیاری شرفیاب‌ شد. او دروس‌ دوره مقدمات‌ را در محضر استادانی چون‌ آقا شیخ‌ رمضانعلی ملایی، آقا شیخ‌ هاشم‌ جنّتی، آقا سید محمد هاشمی قهدیجانی فرا گرفت‌ و بیشتر شرح‌ لمعه‌ و نیز معالم‌ الاصول‌ را نزد حاج‌ شیخ‌ محمد حسن‌ عالم‌ آموخت‌. برای آموختن‌ منطق‌ منظومه‌ نیز به‌ درس‌ حاج‌ آقا صدر هاطلی کوهپایی رفت‌. او رسائل‌ را نزد آقا سید عباس‌ دهکردی و حیدر علی برومند و قوانین‌ را نزد آقا سید علی اصغر محقق‌ و مکاسب‌ را نزد آقایان‌ شیخ‌ محمد حسین‌ جرقویه‌ای و آقا شیخ‌ مرتضی اردکانی و حاج‌ آقا رحیم‌ ارباب‌ فرا گرفت‌. در قم‌ نیز ادامه‌ رسائل‌ و مکاسب‌ را نزد آقای سلطانی، حاج‌ آقا رضا بهاءالدینی و آقای مجاهدی خواند. جلد اول‌ کفایه‌ را نزد آیت‌الله‌ مرعشی و جلد دوم‌ را نزد آیت‌الله‌ گلپایگانی و بخش‌ حکمت‌ منظومه‌ را نزد آیت‌الله‌ سید محمد حسین‌ طباطبایی به‌ اتمام‌ رساند. در درس های خصوصی علامه‌ طباطبایی که‌ در شب های پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ تشکیل‌ می‌شد، شرکت‌ می کرد و بخشی از کتاب‌ اسفار و کتاب‌ تمهید القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق‌ شفا را در آنجا فرا گرفت‌.

او  در درس های خارج‌ فقه‌ و اصول‌ آیت‌الله‌ بروجردی(ره‌) و در درس‌ خارج‌ اصول‌ امام‌ خمینی(ره‌) شرکت‌ می‌نمود. بعدها که‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ امام‌ (ره‌) نیز تشکیل‌ شد، در آن‌ شرکت‌ جست‌.

آیت‌الله‌ امینی در طی این‌ سال ها با طلاب‌ فاضل‌ بسیاری رابطه‌ دوستی و رفاقت‌ داشت‌ و دروس‌ آموخته‌ را مباحثه‌ می کرد که‌ از جمله‌ آنها آقایان‌ سید کمال‌ الدین‌ موسوی، شیخ‌ ابوالقاسم‌ محمدی، شیخ‌ عبدالله‌ جوادی آملی و شیخ‌ عباس‌ ایزدی را می‌توان‌ نام‌ برد. وی در سال های تحصیل‌ خود از امر تدریس‌ نیز غافل‌ نماند و بسیاری از کتب‌ درسی را تدریس‌ می‌کرد.

تدریس آیت الله  امینی 

ایشان خود گفته اند: در اوایل پیروزى انقلاب، با توجّه به اسلامى بودن نظام، توجّه همگان بویژه فرهنگیان و دانشجویان براى شناخت صحیح آرای اسلامى به سوى حوزه علمیه جلب شد. نظر اسلام را در همه چیز حتى ورزش و کشتى خواستار بودند و با حرص و ولع پىگیرى مى کردند. این تقاضا در بین مسئولین آموزش و پرورش و دانشگاهیان بیشتر مشاهده مى شد. ولى متأسفانه حوزه علمیه در آن زمان براى پاسخگویى بدین نیازها آمادگى کامل نداشت ، چون جزء برنامه رسمى حوزه نبود. تأمین این نیاز ضرورى و فورى به دو چیز نیاز داشت یکى مطالعه و تحقیق در علوم مربوطه و تهیه متون لازم . دیگرى مسافرت به شهرهاى مختلف ایران و شرکت در سمینارها و جلسات فرهنگى جهت عرضه مطالب به علاقه مندان و پاسخگویى به پرسشهاى گوناگون آنها و احیاناً سفر به کشورهاى خارجى به همین منظور و انجام این مسئولیت هاى جدید با ادامه درس و بحث هاى حوزوى چندان سازگار نبود. ناچار باید یکى از این دو امر انتخاب مى شد:

ادامه درس و بحث حوزوى که امرى ضرورى بود یا رها کردن بحث هاى حوزوى و صرف همه اوقات در تأمین نیازهاى جدید. اکثر فضلا روش اول را انتخاب کردند، ولى من روش دوم را لازم تر دیدم و برگزیدم. بدین علت که احساس کردم حوزه علمیه از لحاظ استاد کمبودى ندارد، در صورتى که تأمین نیازهاى فرهنگى جدید امرى ضرورى تر مى باشد، بویژه مسائل تعلیم و تربیت ، جوانان و خانواده. در همین راستا اکثر اوقاتم را صرف مطالعه در مسائل جدید، تألیف کتاب هاى مورد نیاز، مسافرت به شهرهاى مختلف ایران ، سخنرانى در مجامع فرهنگى و پاسخگویى به سؤالات مربوطه کردم. و در همین رابطه سفرهاى فراوانى به کشورهاى خارجى و حضور در سمینارها، دانشگاه ها و مجامع فرهنگى داشتم . که زمان آن ها غالباً کمتر از پانزده روز نبود و گاهى به بیش از چهل روز مى کشید. و از انتخاب این روش پشیمان نیستم.

فعالیت های علمی و فرهنگی 

فعالیت‌های علمی و فرهنگی آیت‌الله امینی فراوان است. از جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او در مناطق مختلف کشور اشاره کرد. همچنین معظم له در بسیاری از سمینارهای علمی داخل و خارج کشور حضور داشته و به ایراد سخن پرداخته است که برخی از آنان به چاپ رسیده است.

او در سال ۱۳۴۴ کتاب «دادگستر جهان» را نوشت. این کتاب در زمانی به چاپ رسید که حملات دشمن به مسأله مهدویت بسیار بود و بسیاری از جوانان می‌خواستند با زندگی حجّت دوازدهم آشنا شوند.

حضور در جلسات درس خصوصی علامه طباطبایی 

این جلسه شب هاى پنجشنبه و جمعه و به طور سیار در منزل افراد تشکیل مى شد. شرکت کنندگان عبارت بودند از آقایان: شیخ حسینعلى منتظرى ، شیخ مرتضى مطهرى، سید محمد بهشتى، سید عباس ابوترابى قزوینى ، شیخ عبدالکریم نیرى ، شیخ ناصر مکارم شیرازى ، شیخ جعفر سبحانى ، شیخ عباس ایزدى نجف آبادى ، شیخ على اصغر علامه تهرانى ، شیخ على قدوسى نهاوندى، سید مرتضى جزائرى تهرانى ، شیخ عبدالحمید شربیانى، شیخ محمد تقى مصباح یزدى، شیخ عبدالله جوادى آملى، شیخ حسن حسن زاده آملى، شیخ مهدى حائرى تهرانى، شیخ یحیى انصارى شیرازى، شیخ ابوالقاسم محجوب شیرازى، شیخ اسماعیل صائنى ، اویسى قزوینى ، محمد مفتح همدانى . جلسه بسیار سودمند و پربرکتى بود. مطالب گوناگون فلسفى، عرفانى، اخلاقى، تفسیرى، علمى ، حدیثى، تاریخى ، فقهى و… مطرح و به طور دقیق مورد بررسى قرار مى گرفت.

یکى از نتایج این جلسات تألیف کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم بود که با پاورقى هاى محققانه شهید مطهرى و در پنج مجلد به چاپ رسید. جلسه مذکور سال ها و حتى تا اواخر عمر علامه ادامه داشت، ولى افراد شرکت کننده تغییر مى کردند. بنده نیز از آغاز تا نهایت به طور مرتب در جلسات شرکت مى کردم و آن را یکى از توفیقات الهى مى دانم .

آیت الله ابراهیم امینی سالها نیز عهده دار کرسی امامت جمعه شهر مقدس قم بودند.  از آثارعلمی این استاد حوزه  می توان به عدالت در اسلام,مسلمانان و تمدن غرب, انضباط اقتصادی اشاره کرد.

این استاد حوزه علمیه روز شنبه ششم اردیبهشت در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد.