از وعده تا عمل در فرهنگ شهروندی؛بایسته ای که زیاد جدی گرفته نمی شود

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نسیم قم، شهر و مدیریت شهری واژه‌های هستند که همیشه در زندگی شهری با آن روبرو هستیم، توجه به تخصص و اخلاق در مدیریت شهری با نگاه به گسترش شهرنشینی بدون در نظر گرفتن فرهنگ شهرنشینی، مشکلات بسیاری را در جوامع ایجاد کرده است.

در عصر حاضر یکی از روش‌های که مورداستفاده مدیریت شهری برای رسیدن به جامعه مطلوب و کاهش‌دهنده هزینه‌های مدیریت شهری موردتوجه و برنامه‌ریزی است ارتقای مقوله فرهنگ شهروندی و اخلاق در جامعه است.

در صورت تحقق مناسب مدیریت شهری با شاخصه‌های که تبیین می‌شود جامعه آرمانی را شاهد خواهیم بود، جامعه‌ای که در همه حوزه های دارای توسعه‌ای پایدار است. در چنین جامعه‌ای مدیران شهری و شهرداران می‌توانند با تکیه‌بر ظرفیت مردمی به پیشرفت و بهبود مناسبات اجتماعی شهروندان جامعه خود کمک کنند.

شهر خوب و مطلوب علاوه بر مدیریت شهری کارآمد نیازمند شهروندانی آشنا به حقوق وظایف شهروندی است، شهروندانی که با آگاهی از وظایف خود نسبت به شهر و دیگران با الگوی که در جامعه تبیین می‌کنند، یاری‌دهنده مدیریت شهری برای رسیدن به جامعه مطلوب هستند.

قم، شهری است که همیشه بااخلاق و مطالبه گری در کشور مورد شناخت همگان است، شهری که همیشه بسترساز وقایع مهم سیاسی بوده است و تبیین‌کننده سیره و اخلاق زندگی اسلامی، اما به دلیل مشکلات زیرساختی که در قم شاهد هستیم و مسیر توسعه‌ای که در حال حرکت است، نگاه عمرانی در آن بیشتر از نگاه فرهنگی متبلور بوده است.

شهر خوب با استفاده از آموزه‌های دینی امکان‌پذیر است

سید مرتضی سقائیان نژاد شهردار کلان‌شهر قم در گفتگویی با اشاره به اهمیت فرهنگ شهروندی در مدیریت شهری، معتقد است: اگر این فرهنگ قوام پیدا کند، ارتباط بین شهروندان با یکدیگر و بین شهروندان و ارگان‌های مختلف بهبود پیدا می‌کند و پرداختن به فرهنگ شهروندی موجب به وجود آمدن یک شهر خوب خواهد شد.

شهردار قم با تأکید بر استفاده از آموزه‌های اسلامی درزمینهٔ فرهنگ شهروندی، می‌گوید: دین الهی اسلام درزمینهٔ تک‌تک ابعاد زندگی ما صحبت کرده است و اگر فرهنگ شهروندی را بر اساس تعالیم اسلام رعایت نکنیم، شهر خوبی نخواهیم داشت. برای داشتن یک شهر خوب؛ باید تک‌تک شهروندان خود را شهروند بدانند و برای شهرشان دغدغه داشته باشند و بخواهند که شهرشان در بهترین جایگاه قرار بگیرد.

شهردار قم به‌عنوان یکی از مدیران شهری در قم لزوم رسیدن به جامعه آرمانی را دغدغه مند بودن شهروندان می‌داند، اما بین شهرنشینی و شهرنشین تفاوت زیادی وجود دارد، شهر‌نشین کسی است که به لحاظ جغرافیایی در یک قلمرو به نام شهر ساکن است و شهر‌نشینی یعنی اینکه شهر‌وند دارای فرهنگ شهر‌نشینی شده باشد.

یک شهروند که خود را دارای فرهنگ شهرنشینی می‌داند باید در نقش‌های مدیریت بهتر شهر ایفاگر و مسئولیت‌پذیر باشد، شهروندی بستر اجتماعی را برای افراد جامعه ایجاد می‌کند تا با کمک مدیران شهری و مسئولان به سمت جامعه‌ای که مورد انتظار جامعه ایرانی-اسلامی است حرکت نماییم.

ارتباط مدیران شهری با شهروندان؛ اولین قدم در ارتقای فرهنگ شهروندی

مهدی آقازیارتی پژوهشگر و استاد دانشگاه در گفتگویی با خبرنگار نسیم قم در خصوص تقویت فرهنگ شهروندی با اشاره به مبانی فرهنگی و اعتقادی جامعه ایرانی-اسلامی، رسیدن به این مهم را لازمه جامعه امروزی دانست و راهکارهای مشورت و نظرخواهی از شهروندان در خصوص امور مختلف اجتماعی ازجمله اجرای طرح‌های شهری، همکاری رسانه‌ها و وسایل ارتباط‌جمعی در جهت آموزش به‌ویژه ضرورت شرکت داوطلبانه شهروندان در امور اجتماعی را مورد تأکید قرارداد.

وی با تأکید بر حرکت به سمت شهر، شهروند و شهرداری الکترونیکی به دلیل تغییر سبک زندگی، بیان کرد: ازجمله مواردی که باید سرلوحه مدیران باشد همزادپنداری با مردم در مناطق مختلف شهر است، که این مهم را می‌توان با برگزاری مستمر جلسات مدیران شهری با شهروندان در مکان‌های مشخص امکان‌پذیر کرد.

 آقازیارتی ادامه داد: آگاهی شهروندان از محاسن و منافع رعایت ابعاد شهروندی و استفاده از مکانیزم تشویق و تنبیه مناسب که این مورد باید با رعایت دقیق اصول روان‌شناختی انجام گیرد، ازجمله مواردی است که می‌توان با استفاده از آن‌ها فرهنگ شهروندی را تقویت نمود و نمود آن را در جامعه رصد کرد.

طبق مدل‌های تحقیقی مختلف که در کشور انجام‌شده است پایبندی به اصول و فرهنگ شهروندی در کشور در بیشتر نقاط در حد متوسط است. که ازجمله دلایل آن؛ عدم رعایت قوانین در حد مطلوب توسط شهروندان را باید ناشی از عدم آشنایی آن‌ها با قوانین، پایین بودن میزان مسئولیت‌پذیری شهروندان به دلیل نبود سیستم نظارتی مناسب و عدم فرهنگ تعاون و همکاری است که نتیجه این مهم عدم توجه به مشارکت در امور اجتماعی  است و درنتیجه بی‌تفاوتی اجتماعی که در جامعه متبلور خواهد بود.

فرهنگ شهروندی در دوران معاصر با توجه به نگاه دولت‌ها بسیار موردتوجه بوده است و وضع قوانین و حمایت‌های صورت گرفته در این خصوص مؤکد این نیاز است. در یک نتیجه‌گیری کلی می‌توان اذعان نمود که نهادینه کردن و توسعه فرهنگ شهروندی با توجه به ظرفیت موجود با شیوه‌های مختلف امکان‌پذیر است، اما با توجه به ظرفیت تعلق دینی و  تنوع زبانی که در جامعه ما جاری است امکان تحقق و اثرگذاری آن با ذیل به آموزه‌های دینی مطلوب‌تر است.

تنها مسئله مهم که باید در کنار پیوست‌های آموزشی مدنظر قرار گیرد این مهم است که هنگامی آموزش مؤثر است که متولیان خودشان پایبند و عامل به آن باشند، در غیر این صورت همه فعالیت‌ها اثری نخواهد داشت.

سعید آقایی//