به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم به نقل از ایسنا، روزنامه اعتماد نوشت: «سیدمحمد خاتمی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت.» این پیامی بود که شامگاه بیست و دومین روز اسفند ۹۸ در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد. پیامی که مستند به لوگوی دو خبرگزاری اصولگرا بود. «سیدمحمدعلی ابطحی»، رییس دفتر «سیدمحمد […]
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نسیم قم به نقل از ایسنا، روزنامه اعتماد نوشت: «سیدمحمد خاتمی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت.» این پیامی بود که شامگاه بیست و دومین روز اسفند ۹۸ در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد. پیامی که مستند به لوگوی دو خبرگزاری اصولگرا بود. «سیدمحمدعلی ابطحی»، رییس دفتر «سیدمحمد خاتمی» در دوران ریاست‌جمهوری او در توییتر خود نوشت: «زنگ زدم منزل آقای خاتمی. خانمش گوشی را برداشت. می‌خندید. گفتم: چرا می‌خندید؟ گفت: شما چرا تلفن زدید؟ دوتایی می‌خندیدیم. آقای خاتمی در این وسط گفت، با صدای بلند گفت: من زنده‌ام. توی این روزها یک سرفه هم نکردم. پرسید کدام خبرگزاری زده. گفتم…»
این پیام‌ها محدود به «سیدمحمد خاتمی» نبود؛ خبر ابتلای «حسن روحانی» به ویروس کرونا هم بود. خبر دیگر آغاز قرنطینه تهران بود. این خبر بیشتر وقتی دست به دست شد که سرلشکر باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح در گفت‌وگویی تصویری گفت: تا ۲۴ ساعت آینده تصمیم به خلوت کردن شهرها داریم.
موضوع به همین موارد هم ختم نمی‌شود؛ حفر خندق در بهشت معصومه قم هم از جمله اخبار مشابه این روزها بود. بحث بر سر آمارهای ارایه شده از سوی مسوئلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز یکی دیگر از مواردی بود که مورد توجه کانال‌های تلگرامی و فعالان شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. مشابه این خبرها از وضعیت به خاکسپاری فوت‌شدگان در گیلان هم منتشر شد و فیلم‌هایی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که نشان می‌داد در نزدیکی خانه‌های مردم در لنگرود، لودر در حال حفر زمین برای دفن است. اما بعد و اتفاقا در پیگیری خبرنگار اعتماد مشخص شد این فیلم‌ها مربوط به موضوع دیگری بوده و اساسا چنین اتفاقی روی نداده است. عموم این پیام‌ها در حالی دست به دست می‌شد که از یک سو توصیه موکد همه به ماندن در خانه برای قطع زنجیره انتقال این ویروس است و همین فرصت توجه به گوشی هوشمند را بیشتر کرده است و از سوی دیگر نگرانی درباره ابتلا به این ویروس و تلفات ناشی از آن رفته‌رفته بیشتر شده است.
موضوعاتی که به اصطلاح «فیک‌نیوز»ها از آن بهره می‌برند مربوط به روزهای کرونایی اخیر نیست. پیشتر نیز ما از «فیک‌نیوز»ها آسیب‌های جدی خورده بودیم. مثلا در همین ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ بارها و بارها موضوعاتی به محور بحث‌های روز تبدیل شد که اساسا محلی از اعراب در میان مسائل مورد بحث کشور نداشت. مثلا آن زمان که یک پوستر در فضای مجازی دست به دست شد و همه را درگیر خود کرد. همان پوستری که برای آموزش درباره خانواده‌های چندهمسری بود و در نهایت این پرسش را مطرح کرد که اساسا چندهمسری مساله کدام جناح سیاسی یا کدام دسته از مردم ایران است. کار در مورد چندهمسری علاوه بر همه واکنش‌ها به آنجا رسید که نقل قولی از رهبر انقلاب منتشر شد که از آن تیتر «خدا یکی، محبت یکی، یار یکی» منتشر شد تا غائله را بخواباند. حالا در روزهایی که انواع و اقسام خبرهای کرونایی منتشر می‌شود پیامی برسد که حسن روحانی هم تست کرونایش مثبت شده است. اول این که باید گفت خب! مگر خبر مثبت شدن تست کرونای همسر «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا و در پی آن قرنطینه شدن او منتشر نشد. دوم؛ هدف از تولید و انتشار این پیام چیست؟ آیا این خبر برای من و شمایی که در خانه‌مان نشسته‌ایم و سعی داریم زنجیره ابتلای بیشتر به کرونا را بشکنیم، اثری دارد؟ آیا این خبرها می‌تواند من و شما را مبتلا کند؟ البته به یک شکل می‌تواند مبتلا کند؛ این که فکری مسموم به شکل خوره به جان ذهن‌مان بیفتد. اما بهتر است مواردی را از ذهن بگذرانید. در شرایطی که در ایران روزهایی را تجربه کردیم که در آن همین پیام‌رسان‌ها پیامی را دست به دست کردند که می‌گفت: کیک‌های آلوده به قرص در کشور توزیع شده است. یا ماجرای آلوده بودن شیر و لبنیات به سم «آفلاتوکسین».
در مورد آمارهای مربوط به اعتراض روزهایی که بهای بنزین تغییر کرده بود نیز مبنای تولید محتوای بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی خارج از ایران و همین‌طور شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی بود.
حال در شرایطی که بیست و سومین روز بعد از ثبت نخستین مورد مرگ بر اثر ابتلا به ویروس کرونا را پشت سر گذاشته‌ایم و پیام‌های متاثر کننده بسیاری در این روزها دست به دست شده است این پیام‌ها بر متاثر کردن مردم افزوده‌اند. در این وضعیت یونس شکرخواه، روزنامه‌نگار قدیمی و استاد ارتباطات در توییتر خود نوشت: «روزنامه‌نگاران حرفه‌ای در کوران پوشش یک بحران، انرژی خود را صرف دو گروه نمی‌کنند؛ مدافعان آزادی بیان و مدافعان سانسور. این دوگروه دنبال حل بحران نیستند، دنبال تغذیه از بحران هستند.»
در تمام روزهای گذشته به طور مرتب پیام‌هایی از ابتلای «اسحاق جهانگیری» به ویروس کرونا منتشر شده است. ابتلا به ویروس کرونا در شرایطی که سازمان بهداشت جهانی به طور رسمی اعلام کرد که این ویروس جهانگیر شده است اساسا یک امر عادی است اما تولید محتوای غیر واقعی در این باره چه هدفی را دنبال می‌کند؛ ایجاد ترس و وحشت بیشتر؟ ایجاد تشویش و فراهم کردن بستری برای به‌هم‌ریختگی اجتماعی؟ موارد متعددی از این دست می‌توان برشمرد. اما واقعیت این است که «فیک‌نیوز»ها مثل دیگر شرایط نا به سامان «کاسبان کرونا» هم شدند. بیش از هر چیز به نظر می‌رسد شایعات تلاش سازمان یافته و هدفمند فیک‌نیوزها است برای تشویش اذهان عمومی. همان طور که برای سلامت جسم‌تان از شر ویروس کرونا خود را «قرنطینه خانگی» می‌کنید برای حفظ آرامش روحی‌تان از ویروس کاسبان کرونا، فیک‌نیوزها را نیز «قرنطینه رسانه‌ای» کنید.
مثلا فرض کنید الان می‌گویند خندقی در بهشت معصومه قم حفر شده است. اولا پرسش این است که این خبر چه کمکی به نجات شما از ویروس کرونا می‌کند؟ دوم این که وقتی رمضانی، رییس پذیرش آرامستان حضرت معصومه قم به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است که «هیچ حفری با عنوان خندق توسط عوامل آرامستان بهشت معصومه قم انجام نشده و تنها یک شایعه و خبر کذب است» باز هم شنوندگان راضی نمی‌شوند. اما این توضیح جالب است که رمضانی بر آن تاکید کرده و توضیح داده است: «متاسفانه کسانی که با اصول و مقررات حفر قبر در آرامستان‌ها آشنایی لازم و اطلاعات کافی را در این زمینه ندارند در این خصوص اطلاعات نادرستی انتشار می‌دهند که این خود می‌تواند آسیبی جدی بر قوانین آرامستان‌های کشور وارد سازد و منجر به تشویش در اذهان عمومی شود لذا از مردم تقاضا می‌شود نسبت به این شایعات بی‌اعتنایی کرده و به انتشار بیشتر این اخبار کذب دامن نزنند.»
در مورد آمارهای اعلام شده از سوی وزارت بهداشت از مبتلایان و فوت‌شدگان ناشی از ابتلا به ویروس کرونا هم همین وضع صادق بود. کار به آنجا رسید که یکی از شبکه‌های تلویزیونی فارسی‌زبان به طور موکد آمار فوت‌شدگان ناشی از ابتلا به ویروس کرونا را هزار و ۸۰۰ نفر تا دیروز جمعه را اعلام می‌کرد ولی هیچ سندی برای آن ارایه نمی‌کرد. آمار مرگ از جمله آمارهای سالم است زیرا به ازای هر یک جسد یک مرگ می‌توان محاسبه کرد. به جز این تیمی که از سازمان بهداشت جهانی به ایران آمده بود نیز تایید کرد که هیچ نشانه‌ای دال بر این که آمارهای ایران سوال‌برانگیز باشد، ندارند. با این حال عده‌ای همچنان مردم را با این پرسش مواجه می‌کننده که تعداد تلفات خیلی بیشتر از آن چیزی است که روزانه اعلام می‌شود؛ در شرایطی که الان قرار داریم موضوع این است که حتی اگر آمار مخدوش باشد ولی شما در خانه باشید چیزی شما را تهدید نمی‌کند. پس لطفا به این پیام‌ها هم توجه نداشته باشید.»
انتهای پیام
